banner image
banner image

10 Hòn Đảo Lớn Nhất Thế Giới


1. Đảo Greenland

Đảo Greenland thuộc quốc gia tự trị Greenland, nằm trong chủ quyền của vương quốc Đan Mạch. Dù về địa lý và dân tộc đây là một đảo quốc Bắc cực liên kết với lục địa Bắc Mỹ, nhưng về lịch sử Greenland có quan hệ mật thiết với châu Âu.  

Greenland nằm trải dài trên 24 vĩ độ, từ mũi Uummannarssuaq (tiếng Đan Mạch: Kap Farvel, tiếng Anh: Cap Farewell) cực nam ở 59°46' độ vĩ bắc (ngang Oslo) tới đảo Inuit Qeqertaat (tiếng Đan Mạch: Kaffeklubben) ở 83°40' độ vĩ bắc. Đảo có chiều dài 2.650 km và rộng khoảng 1.000 km, nằm cách Bắc cực 710 km, là lãnh thổ cực bắc của Trái Đất.

Greenland có biên giới phía nam là Đại Tây Dương, phía bắc là biển Lincoln và biển Wandels (cả hai biển này đều nằm trong Bắc Băng Dương), phía tây là eo biển Davis và vịnh Baffin, phía tây bắc là eo biển Smith và eo biển Nares, phía đông là biển Greenland và eo biển Đan Mạch, cách Iceland 240 km.

Tổng diện tích Greenland là 2.166.086 km² (836.109 dặm vuông), trong đó Phiến băng Greenland bao phủ 1.755.637 km² (677.676 dặm vuông) (81%), chỉ có 410.449 km² diện tích là không có băng bao phủ (19%). Điểm cao nhất là núi Gunnbjørn ở phía đông, cao 3.693 mét. Đường bờ biển Greenland dài 44.087 km, khoảng bằng chiều dài chu vi xích đạo Trái Đất.

Trọng lượng to lớn của phiến băng Greenland với chiều cao 3.000 mét đã nén vùng đất trung tâm, hình thành nên một lòng chảo nằm thấp hơn 300 m [1.000 feet] dưới mực nước biển, đồng thời cũng ép các khối băng dư thừa ra biển thành những núi băng trôi lớn hay nhỏ. Năm 1912, tàu Titanic đã đụng phải một trong các núi băng này.

2. New Guinea

New Guinea hay Tân Ghi Nê (tên gọi lịch sử: Papua) là đảo lớn thứ hai thế giới, sau Greenland, với diện tích 786.000 km². Đảo nằm ở tây nam Thái Bình Dương, ở phía đông của quần đảo Mã Lai, và đôi khi đảo cũng được tính là một phần của quần đảo Ấn-Úc lớn hơn. Về mặt địa chất, New Guinea và Úc cùng là một phần của một mảng kiến tạo. Khi mực nước biển địa cầu xuống thấp, hai nơi có chung đường bờ biển (nay nằm sâu 100 đến 140 mét dưới mực nước biển), kết hợp với các phần đất liền mà nay bị ngập kiến tạo lục địa Sahul, hay còn gọi là Đại Úc. Hai đại lục bị tách biệt khi khu vực mà nay là eo biển Torres bị ngập sau khi kết thúc thời kỳ băng hà cuối cùng. Về nhân loại học, New Guinea được xem là một phần của Melanesia. Về mặt chính trị học, nửa phía tây của đảo gồm hai tỉnh của Indonesia: Papua và Tây Papua. Nửa phía đông của đảo tạo thành phần đại lục của quốc gia Papua New Guinea. Hòn đảo có khoảng 7,5 triệu cư dân, mật độ dân số chỉ là 8 người/km².

So với New Guinea, Úc ở phía nam khô hơn, bằng phẳng hơn, và kém phì nhiêu hơn, New Guinea có lượng mưa cao hơn nhiều cùng hoạt động địa chất núi lửa, đỉnh cao nhất trên đảo là Puncak Jaya đạt cao độ 4.884 m (16.023 ft). Hai đại lục tương đồng về một số loài động vật, với các loài thú có túi, bao gồm wallaby và possum, và động vật đơn huyệt đẻ trứng, thú lông nhím. Ngoài dơi và khoảng hơn hai chục loài gặm nhấm, không có các loài thuộc lớp phụ thú có nhau trước thời kỳ người bản địa. Lợn, một số loài chuột, và tổ tiên của chó hát New Guinea do con người đưa đến đảo.

Thế kỷ 16, các nhà thám hiểm người Tây Ban Nha phát hiện ra đảo và gọi nó là Nueva Guinea. Trong lịch sử gần đây, Tây New Guinea được sáp nhập vào thuộc địa Đông Ấn Hà Lan. Người Đức sáp nhập bờ biển phía bắc của nửa phía đông, hình thành nên New Guinea thuộc Đức trong nỗ lực nhằm trở thành một thế lực thuộc địa vào trước Chiến tranh thế giới thứ nhất, trong khi người Anh miễn cưỡng tuyên bố chủ quyền phần phía nam. Sau Hòa ước Versailles, phần lãnh thổ của Đức trên đảo bị giao lại cho Úc như một lãnh thổ ủy thác của Hội Quốc Liên. Nửa phía đông của đảo giành được độc lập từ Úc và thành lập nên Papua New Guinea vào năm 1975. Nửa phía tây giành được độc lập từ Hà Lan vào năm 1961, song trở thành một bộ phận của Indonesia ngay sau đó trong hoàn cảnh gây tranh cãi.

3. Đảo Borneo

Borneo hay Kalimantan là đảo lớn thứ ba thế giới và lớn nhất tại châu Á. Đảo thuộc Đông Nam Á hải đảo, nằm về phía bắc của đảo Java, phía tây đảo Sulawesi và phía đông đảo Sumatra. Về mặt chính trị, đảo bị phân chia giữa ba quốc gia: Malaysia và Brunei tại phần phía bắc, và Indonesia ở phía nam. Khoảng 73% diện tích đảo Borneo thuộc lãnh thổ Indonesia. Các bang Sabah và Sarawak của Malaysia chiếm 26% diện tích đảo. Hơn một nửa đảo Borneo nằm ở Bắc Bán cầu, bao gồm phần thuộc Malaysia và Brunei. Borneo có các khu rừng mưa cổ nhất trên thế giới.

Bao quanh Borneo là Biển Đông ở phía bắc và đông bắc, biển Sulu ở phía đông bắc, biển Celebes và eo biển Makassar ở phía đông, biển Java và eo biển Karimata ở phía nam. Xa về phía tây của Borneo là bán đảo Mã Lai và đảo Sumatra, về phía nam là đảo Java, về phía đông là đảo Sulawesi, về phía đông bắc là quần đảo Philippines. Borneo có diện tích 743.330 km², là đảo lớn thứ ba thế giới và lớn nhất châu Á. Đỉnh cao nhất của Borneo là núi Kinabalu tại Sabah, Malaysia, với độ cao 4.095 m. Trước khi mực nước biển dâng lên vào cuối kỷ Băng hà cuối cùng, Borneo là bộ phận của đại lục châu Á, cùng với Java và Sumatra tạo thành phần đất cao của một bán đảo kéo dài về phía đông từ bán đảo Trung Ấn ngày nay. Các vùng nước sâu hơn chia tách Borneo khỏi Sulawesi lân cận nên không có liên kết lục địa giữa hai đảo, tạo nên sự phân chia được gọi là đường Wallace giữa các vùng sinh vật châu Á và Australia-New Guinea.

Hệ thống sông dài nhất của Borneo là Kapuas tại Tây Kalimantan, với chiều dài 1.000 km. Các sông lớn khác gồm có Mahakam tại Đông Kalimantan (920 km), Barito tại Nam Kalimantan (900 km),  Rajang tại Sarawak (565 km) và Kinabatangan tại Sabah (560 km). Borneo có các hệ thống hang động quan trọng, tại Sarawak có hang Clearwater với một sông ngầm thuộc nhóm dài nhất thế giới còn hang Deer là nơi trú ngụ của hơn ba triệu con dơi, phân dơi tích tụ sâu hơn 100 m. Hang Gomantong tại Sabah được mệnh danh là "hang con gián" do có hàng triệu con gián trong hang. Vườn quốc gia Gunung Mulu tại Sarawak và Vùng đá vôi Sangkulirang-Mangkalihat tại Đông Kalimantan là các khu vực đá vôi với hàng nghìn hang động nhỏ.

4. Đảo Madagascar

Madagascar có tổng diện tích 587.713 kilômét vuông, là đảo lớn thứ tư trên thế giới thuộc nước cộng hoà Madagascar. Đảo hầu như nằm giữa vĩ độ 12°N và 26°N, và giữa kinh độ 43°Đ và 51°Đ. Các đảo lân cận Madagascar gồm có tỉnh hải ngoại Réunion thuộc Pháp và quốc gia Mauritius ở phía đông, quốc gia Comoros và tỉnh hải ngoại Mayotte thuộc Pháp ở phía tây bắc. Phía tây là Mozambique, đây là quốc gia nằm gần Madagascar nhất trong số các quốc gia thuộc lục địa châu Phi, hai quốc gia tách biệt nhau qua eo biển Mozambique.

Việc siêu lục địa Gondwana vỡ vào thời tiền sử đã phân tách đại lục Madagascar-châu Nam Cực-Ấn Độ khỏi lục địa châu Phi-Nam Mỹ khoảng 135 triệu năm trước. Madagascar sau đó lại tách khỏi Ấn Độ từ khoảng 88 triệu năm trước, do vậy các loài thực vật và động vật trên đảo tiến hóa tương đối cô lập. 

Các đỉnh cao nhất của Madagascar nổi lên từ ba khối cao địa lồi lên: Maromokotro 2.876 m (9.436 ft) trên khối núi Tsaratanana là điểm cao nhất trên đảo, tiếp theo là đỉnh Boby 2.658 m (8.720 ft) trên khối núi Andringitra và Tsiafajavona 2.643 m (8.671 ft) trên khối núi Ankaratra. Ở phía đông, Canal des Pangalanes (sông đào Pangalanes) là một chuỗi các hồ nhân tạo và tự nhiên kết nối bằng các kênh đào được người Pháp xây dựng ngay vùng nội địa gần đường bờ biển phía đông, chạy song song với nó khoảng 600 km (370 mi).

5. Đảo Baffin 

Đảo Baffin (tiếng Anh: Baffin Island, tiếng Pháp: Île de Baffin) thuộc lãnh thổ Nunavut của Canada, là đảo lớn nhất tại Canada và đảo lớn thứ năm trên thế giới. Đảo Baffin có diện tích 507.451 km2 (195.928 sq mi) và dân số khoảng 11.000 người (ước tính năm 2007). Hòn đảo được đặt theo tên của nhà thám hiểm người Anh William Baffin, hòn đảo có lẽ đã được người Norse tại Greenland và Iceland biết đến từ thời kỳ tiền Colombo và có thể là vị trí của Helluland, được nói đến trong saga Iceland (Saga Erik Đỏ (Eiríks saga rauða) và Saga Grœnlendinga).

Phía nam đảo Baffin là eo biển Hudson, tách đảo với đất liền tỉnh Québec. Phía nam của cực tây hòn đảo là eo biển Fury và Hecla phân tách hòn đảo với bán đảo Melville ở lục địa. Ở phía đông là eo biển Davis và vịnh Baffin, và Greenland ở phía bên kia. Bồn địa Foxe, vịnh Boothia và eo biển Lancaster tách đảo Baffin vơpis các đảo còn lại của quần đảo ở phía tây và bắc.

Dãy núi Baffin chạy dọc theo bờ biển đông bắc của đảo và là một phần của Dãy núi Bắc Cực. Núi Odin là đỉnh cao nhất trên đảo, với cao độ thấp nhất là 2.143 m (7.031 ft) (một số nguồn cho là 2.147 m (7.044 ft). Các đỉnh núi đáng chú ý khác gồm núi Asgard, nằm tại Vườn quốc gia Auyuittuq, với cao độ 2.011 m (6.598 ft). Núi Thor, với độ cao 1.675 m (5.495 ft), được cho là có dốc thẳng đứng hoàn toàn lớn nhất trên Trái đất, có cao độ1.250 m (4.100 ft).  Hai hồ lớn nhất trên đảo nằm ở phần phía nam-trung: hồ Nettilling (5.066 km2 (1.956 sq mi)) và hồ Amadjuak ở xa hơn về phía nam. Chỏm băng Barnes nằm ở giữa hòn đảo.

6. Đảo Sumatra

Sumatra (tiếng Indonesia: Sumatera) là một đảo lớn ở miền tây Indonesia thuộc quần đảo Sunda lớn. Đây là đảo lớn nhất hoàn toàn thuộc về Indonesia (hai đảo lớn hơn, Borneo và New Guinea, được chia ra giữa Indonesia và các quốc gia khác), và là đảo lớn thứ sáu trên thế giới với diện tích 473,481 km2 (tính cả những đảo lân cận thuộc quần đảo Riau và Bangka Belitung). Dân cư Sumatra tập trung chính ở phần phía bắc và giữa đảo ở các tỉnh Bắc Sumatra, Nam Sumatra và Lampung.


Sumatra nằn theo chiều tây bắc-động nam. Nó giáp với Ấn Độ Dương cũng như với các đảo lân cận Simeulue, Nias và Mentawai về phía tây. Ở phía đông bắc là eo biển Malacca chia tách hòn đảo khỏi bán đảo Mã Lai. Ở phía đông nam là eo biển Sunda chia tách Sumatra khỏi Java. Bắc của Sumatra gần với quần đảo Andaman, Bangka và Belitung. Dãy núi Bukit Barisan, gồm nhiều núi lửa đang hoạt động, tạo nên phần trung tâm Sumatra, còn phần đông bắc là vùng đất thấp với đầm lầy, rừng ngập mặn và các hệ thống sống chằng chịt. Xích đạo đi ngang hòn đảo ở khoảng giữa, tại các tỉnh Tây Sumatera và Riau. Sumatra có khí hậu nhiệt đới, nóng và ẩm với những khu rừng mưa nhiệt đới.

7. Đảo Honshu

Honshu (tiếng Nhật: 本州) là đảo lớn nhất của Nhật Bản, và là đảo có dân số lớn thứ hai trên thế giới, sau đảo Java của Indonesia. Honshu là hải đảo dài, nằm chếch đông bắc và tây nam, ngoài khơi bán đảo Cao Ly của châu Á; tây giáp biển Nhật Bản, đông là Thái Bình Dương. Đảo có chiều dài khoảng 1.300 km, rộng từ 50 đến 230 km. Diện tích toàn đảo là 228.000 cây số vuông, chiếm 60% diện tích cả nước Nhật. Honshu là đảo lớn nhất Nhật Bản và là hải đảo lớn thứ 7 trên thế giới. Đường bờ biển bao quanh đảo có chiều dài khoảng 5.450 km.

Đối diện với Honshu ở eo biển Tsugaru về phía Bắc là đảo Hokkaido, nối nhau bằng đường hầm Seikan. Suốt chiều dài đảo Honshu là mạch núi cao. Cùng với ngọn Phú Sĩ là vùng Alps Nhật Bản hiểm trở. Địa hình núi cao còn tạo cho đảo Honshu vùng khí hậu riêng biệt như khí hậu đại dương ở phía đông, khí hậu biển lục địa ở phía tây nam, và khí hậu biển Nhật Bản ở phía bắc.

8. Đảo Victoria

Đảo Victoria (hay Kitlineq) là một đảo lớn nằm ở quần đảo Bắc Cực thuộc Canada nằm giữa biên giới Nunavut và Các Lãnh thổ Tây Bắc của Canada. Đây là đảo lớn thứ 8 trên thế giới và với diện tích 217.291 km2 (83.897 sq mi), nó là đảo lớn thứ nhì của Canada. Nó lớn gần gấp đôi Newfoundland (111.390 km2 (43.008 sq mi)), và nhỏ hơn đảo Anh (218.595m2). Tại đây, có hòn đảo lớn nhất nằm trên một cái đảo trên một cái đảo. Một phần ba phía tây của đảo thuộc vùng Inuvk của Các Lãnh thổ Tây Bắc; phần còn lại thuộc về vùng Kitikmeot của Nunavut.

9. Đảo Anh

Đảo Anh hay là Đại Anh (tiếng Anh: Great Britain) nằm ở phía tây bắc của châu Âu đại lục. Đây là hòn đảo lớn thứ chín thế giới, và là đảo lớn nhất quần đảo Anh cũng như châu Âu. Với dân số khoảng 60,0 triệu người vào giữa năm 2009, đây là đảo đông dân thứ ba trên thế giới, chỉ sau Java và Honshu. Đảo Anh có trên 1.000 đảo nhỏ hơn bao quanh. Đảo Ireland nằm ở phía tây của đảo Anh. Về mặt chính trị, "Great Britain" trong tiếng Anh cũng có thể đề cập tới đảo Anh cùng các đảo lân cận hợp thành các xứ Anh, Scotland và Wales.

Toàn bộ đảo Anh là lãnh thổ của quốc gia có chủ quyền Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (nước Anh), và hầu hết lãnh thổ của nước Anh là đảo Anh. Hầu hết lãnh thổ của các xứ Anh, Scotland, và Wales nằm trên đảo Anh, và thủ phủ của các xứ cũng nằm trên đảo: tương ứng là Luân Đôn, Edinburgh, và Cardiff. Đảo Anh nằm trong vùng thềm lục địa của châu Âu và nằm ở phía tây bắc của châu Âu đại lục và ở phía đông của đảo Ireland. Đảo Anh tách biệt với lục địa châu Âu qua biển Bắc và eo biển Manche, eo biển này chỉ rộng 34 kilômét (21 mi) tại eo Dover.


10. Đảo Ellesmere

Đảo Ellesmere (Inuit: Umingmak Nuna, nghĩa là "vùng đất của bò xạ") là một phần của vùng Qikiqtaaluk thuộc lãnh thổ Nunavut của Canada. Nằm trong quần đảo Bắc Cực thuộc Canada, đảo được coi là một phần của quần đảo Nữ hoàng Elizabeth, với mũi Columbia là điểm đất liền cực bắc của Canada. Đảo có diện tích 196.235 km2 (75.767 sq mi) và tổng chiều dài của đảo là 830 kilômét (520 mi), khiến cho đảo trở thành đảo lớn thứ mười trên thế giới và đảo lớn thứ ba của Canada. Hệ thống núi Arctic Cordillera chiếm phần lớn lãnh thổ đảo Ellesmere, khiến nó trở thành đảo nhiều núi nhất tại quần đảo Bắc Cực thuộc Canada. Liễu Bắc Cực là loài cây gỗ duy nhất mọc trên đảo Ellesmere

Đảo Ellesmere bị tách khỏi Greenland bởi eo biển Nares, khỏi đảo Axel Heiberg bởi eo biển Eureka và eo biển Nansen, và khỏi đảo Devon bởi eo biển Jones và eo biển Cardigan.

Theo VFlist








10 Hòn Đảo Lớn Nhất Thế Giới 10 Hòn Đảo Lớn Nhất Thế Giới Reviewed by Sidol Media on 9:30 AM Rating: 5

No comments:

Powered by Blogger.