Hai Chín Tháng Hai - Bốn Năm Mới Có Một Lần

Hôm nay là một ngày rất đặc biệt, sở dĩ nói đặc biệt là bởi vì hôm nay là ngày 29/02 - bốn năm mới có một ngày này. Chúng ta sẽ tìm hiểu vì sao lại là bốn năm mới có nào:

1. Lý do:

Như chúng ta đã biết, Trái Đất mất khoảng 365,2422 ngày để quay hết 1 vòng quanh Mặt Trời. Do đó con người thường phải thêm 1 ngày vào năm nhuận trong lịch Gregorius để cân bằng lại các tháng trong năm dương lịch. Cách tính năm nhuận dựa theo lịch Gregory - loại lịch tiêu chuẩn hiện nay được dùng trên hầu khắp thế giới thì những năm nào chia hết cho 4 được coi là năm nhuận.

Lịch tính thời gian theo Mặt Trăng gọi là âm lịch. Tháng Mặt Trăng trung bình có 29,5 ngày (vì Mặt Trăng quay nhanh hơn). Một năm âm lịch có 354 ngày, ngắn hơn năm dương lịch 11 ngày. Cứ 3 năm lại ngắn hơn 33 ngày (hơn 1 tháng).

2. Vì sao là tháng 2:

Dưới thời trị vì của Julius Caesar, tháng Hai ban đầu có 30 ngày trong khi tháng Tám có 29 ngày. Tháng Bảy (July) được đặt theo tên ông có 31 ngày. Sau khi người kế vị Caesar Augustus lên ngôi, để biểu hiện sự uy nghiêm cũng như muốn lưu danh sử sách, Augustus đã quyết định lấy thêm hai ngày của tháng Hai và bù đắp vào tháng Tám (August), tháng sinh nhật của ông rồi đặt tên là August còn sử dụng cho tới ngày nay.

Do hám danh, muốn tự đề cao mình mà lịch dương lúc bấy giờ có 3 tháng đủ liền nhau (tháng 7, 8, 9). Để giải quyết điều không ổn đó, Augustus lấy một ngày của tháng 9 đưa sang tháng 10, và lấy một ngày của tháng 11 đắp vào tháng 12. Vì thế dương lịch mà ta đang dùng có 7 tháng đủ mỗi tháng có 31 ngày là các tháng 1, 3, 5, 7, 8, 10, 12. Như vậy sự xộn lộn của lịch dương ngày nay có nguồn gốc từ lòng hẹp hòi của người xưa.

3. Giải thích một số thuật ngữ:

Năm nhuận: là năm có ngày nhuận, hoặc tháng nhuận. VD: 2016, 2020,...

- Năm nhuận dương lịch: là năm có ngày 29/02

- Năm nhuận âm dương lịch: là năm có dư một tháng nhuận trong năm.

Tháng nhuận: là tháng chứa ngày nhuận, hoặc tháng nhuận

- Tháng nhuận dương lịch: là tháng 2 của năm nhuận

- Tháng nhuận âm dương lịch: là tháng bị dư ra trong năm âm lịch

Ngày nhuận: là ngày dư ra theo thông thường. VD: ngày 29/02

Ceasar

4. Cách tính năm nhuận:

Muốn biết năm nào của Dương lịch là năm nhuận thì ta chỉ cần lấy số biểu của năm đó đem chia cho 4 mà vừa đủ thì năm đó là năm Dương lịch có nhuận tháng 2 thêm 1 ngày thành 29 ngày. Vì thông thường tháng 2 Dương lịch chỉ có 28 ngày mà thôi. Ví dụ: Năm 1996 thử xem có phải năm nhuận không? Ta lấy số biểu năm Dương lịch 1996 chia cho 4 thì vùa đúng 499 lần. Như thế là năm 1996 là năm có nhuận.

Nhưng lưu ý rằng đối với những năm tròn Thế kỷ (tức số biểu của năm đó có 2 con số không ở cuối thì ta phải chia cho 400. Nếu chia vừa đủ là năm đó có nhuận.

Ngoài ra, vẫn có một số ngoại lệ đối với nguyên tắc này vì một năm dương lịch ngắn hơn 365,25 ngày một chút. Những năm chia hết cho 100 chỉ được coi là năm nhuận nếu chúng cũng chia hết cho 400. Ví dụ, 1600 và 2000 là các năm nhuận nhưng 1700, 1800 và 1900 không phải năm nhuận. Tương tự như vậy, 2100, 2200, 2300, 2500, 2600, 2700, 2900 và 3000 không phải năm nhuận nhưng 2400 và 2800 là các năm nhuận. Theo nguyên tắc này thì trung bình một năm có 365 + 1/4 − 1/100 + 1/400 = 365,2425 ngày, tức là 365 ngày 5 giờ 49 phút và 12 giây.

Sở dĩ có điều đó vì lịch Gregory được tạo ra để đảm bảo ngày xuân phân ở châu Âu rơi vào ngày 21 tháng 3, để đảm bảo ngày lễ Phục Sinh có thể điều chỉnh theo ngày xuân phân một cách rõ ràng hơn.

Một năm xuân phân (tính giữa hai điểm xuân phân kế tiếp nhau) là khoảng 365,242375 ngày.
Quy tắc tính năm nhuận theo lịch Gregory lấy một năm trung bình là 365,2425 ngày.

Sự sai khác rất nhỏ này (trên 0,0001 ngày) có nghĩa là sai số thời gian sẽ tích lũy đủ một ngày trong khoảng 8.000 năm. Nhưng trong thời gian của 8.000 năm thì độ dài của một năm xuân phân cũng sẽ thay đổi theo một lượng mà người ta không thể dự báo chính xác trước. Vì thế quy tắc tính năm nhuận của lịch Gregory là đủ thỏa mãn.

5. Thú vị của ngày nhuận

1. Phụ nữ được quyền "cầu hôn" cánh mày râu vào ngày 29/2

Theo truyền thuyết vào thế kỷ thứ V khi một nữ tu sỹ người Ireland tên là St Bridget đã phàn nàn với thần hộ mệnh của nước này, thánh Patrick về việc người phụ nữ phải đợi chờ quá lâu để "nửa kia" buông lời cầu hôn. Thánh Patrick sau đó đã quyết định chọn ngày 29/2 là ngày phụ nữ có thể "cầu hôn" với nam giới để đi tới bến bờ hạnh phúc. Năm 1288, Scotland đã thông qua đạo luật cho phép phụ nữ được cầu hôn nam giới trong năm nhuận.

2. Điều gì xảy ra khi bạn sinh vào ngày 29/2?

Cơ hội để bạn sinh ra vào ngày 29/2 là 1/1.461. Họ được gọi là "leaper" hay "leaping". Những người này có thể chọn lựa ngày 28/1 hoặc 1/3 các năm để làm ngày sinh nhật thay thế nếu như không muốn phải 4 năm mới được tổ chức sinh nhật một lần.

3. Có bao nhiêu người sinh ra vào ngày 29/2?

Có xấp xỉ khoảng 4,1 triệu người trên thế giới sinh ra vào ngày 29/2. Một số người nổi tiếng đáng chú ý sinh ra vào ngày này như Giáo hoàng Paul III (1468), nhà thơ John Byrom (1692), nhà soạn nhạc người Ý Gioachino Rossini và diễn giả người Mỹ Tony Robbins (1960).

4. Sự kiện Olympics, bệnh hiếm và đám cưới

Thế vận hội mùa hè Olympic 2016 sẽ được tổ chức tại Rio de Janeiro vào tháng Tám năm nay cũng được lấy theo chu kỳ 4 năm/lần của năm nhuận.

Ngày 29/2 cũng là ngày kỷ niệm Bệnh hiếm gặp. Ngày này được giới thiệu lần đầu tiên vào 2008 khi một nhóm bệnh nhân mắc phải các chứng bệnh hiếm gặp đến từ nhiều nước khác nhau tụ hội lại và tổ chức một chiến dịch nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng.

Tại Hy Lạp, các cặp đôi thường tránh né năm nhuận bởi quan niệm cho rằng đây là một năm xấu.

5. Lịch khác và năm nhuận

Trong lịch hiện đại của người Iran, một năm dương lịch sẽ có thêm 8 ngày nhuận cứ mỗi 33 năm một lần. Đối với lịch của người Ấn Độ, những tháng trong nửa đầu năm đều có 31 ngày trong khi nửa cuối năm sẽ có 30 ngày. Bộ lịch này được sử dụng chung với lịch Gregorian.

6. Hình ảnh